Na wspólnym podwórku – nowa wystawa stała o wielokulturowej Łodzi

Jednym z założeń wystawy jest przybliżanie świata, którego już nie ma, a który był tak bardzo obecny. Tętniący życiem świat wielonarodowościowej i wielokulturowej Łodzi, z jej pozytywami i negatywami, kuratorzy starali się „wirtualnie” przywrócić na wystawie i jednocześnie uświadomić zwiedzającym, co rozłam spowodowany wojną i jej skutki oznaczały dla tego europejskiego miasta. 

Na wystawie przygotowanej w podziemiach pałacu Izraela Poznańskiego zaprezentowana zostanie podstawowa wiedza o przeszłości miasta, o Łodzi do 1939 roku. Przejawy wielokulturowości unaocznione zostaną poprzez zgromadzone muzealia, archiwalne fotografie, rozwiązania aranżacyjne i scenograficzne oraz treści audiowizualne.
Wystawa prezentowana jest w ośmiu strefach tematycznych, z których każda poświęcona została wybranym zagadnieniom z życia industrialnej, wielokulturowej Łodzi, ukazana na tle fenomenu jej rozwoju przemysłowego i demograficznego. Narracja poprowadzi widza wzdłuż kilku osi zbiegających się w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni miejskiego podwórza, gdzie jak w soczewce skupia się wielokulturowe współistnienie i sąsiedztwo polsko-żydowsko-niemieckie. Koncepcja wystawy zakłada, że wielonarodowościową i wielokulturową społeczność przemysłowego miasta – ludzi „ziemi obiecanej”, reprezentować będzie grono bohaterów podwórkowych mieszkających we wspólnym domu. 

Ulica Przejazd (dziś Tuwima) – widok od strony Piotrkowskiej. W budynku po prawej stronie już w latach 30. mieściło się kino, które łodzianie być może jeszcze pamiętają jako powojenną „Wisłę”. Na parterze znajdowała się również restauracja.

Spotkanie widzów z „lodzermenszami” – lokatorami jednej z łódzkich kamienic czynszowych, poprzedzą ścieżki zwiedzania, w obszarze których widz bliżej pozna miasto i jego historię doby industrializmu. Dzięki materiałom audio wsłucha się w dźwięki miasta i poczuje atmosferę zgiełku ulicy. Odwiedzi gabinet carskiego urzędnika, pozna łódzkie świątynie i synagogi, po drodze spotka fabrykanta, zajrzy do pracowni grawera i sklepu modystki, by przez prześwit bramy wjazdowej wejść na typowe miejskie podwórze, z którego będzie mógł się udać do mieszkań wieloetnicznych rodzin.

W zaaranżowanych mieszkaniach rodzin: żydowskiej Goldmanów, polskiej Kaczmarków i niemieckiej Langerów, istotną rolę odgrywają specjalnie dobrane przedmioty, związane z religią i językiem domowników. Łódzkie tradycje kulturowe: żydowska, polska i niemiecka, zaprezentowane zostały na wystawie kontrapunktowo i zilustrowane w pewnym uproszczeniu, odwołując widza do artefaktów i symboli, które pozwalają poznać i rozumieć codzienność i obyczaje innych.  

Narracja wystawy prowadzi odbiorcę przez różne obszary wiedzy historycznej i etnologicznej, by w strefie przedwojennej kamienicy czynszowej i wspólnego dla lokatorów podwórka dać upust emocjom i przeżyciom towarzyszącym wspomnieniom z dzieciństwa.
Wspólna kamienica, wspólne schody, korytarz, podwórko, studnia czy brama. Sąsiedzką codzienność zwiedzający przeżywa razem z wieloetnicznymi lokatorami wspólnego domu. Czyni to z pozycji osoby, która przechodząc wspólnym korytarzem, zagląda przez otwarte drzwi do tradycyjnie urządzonych mieszkań i przysłuchuje się rozmowom prowadzonym przez domowników w językach jidysz, polskim i niemieckim. Wielogłos sąsiedzkiego świata zderza się tu kontrapunktowo, ale z wzajemnym poszanowaniem odmienności kulturowych i wyznaniowych. 

Przystanek Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych przy Bałuckim Rynku

Życie wielokulturowego miasta to także rozrywka. Na chwilę relaksu widz uda się do zaaranżowanej w strefie VIII kawiarenki, dawniej zwanej w Łodzi cukiernią. Jedną z propozycji jest możliwość odpoczynku (często w przypadku wystaw zapomina się o tym) przy dźwiękach chętnie słuchanych piosenek z lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku.

Kawiarnia Aleksandra Roszkowskiego 

Ważnym elementem aranżacji scenograficznej są obiekty pochodzące z rozbiórek łódzkich kamienic – elementy pieca kaflowego z dekoracjami rocaille, które zamontowane zostały w pokoju żydowskim, zestaw płytek terakotowych w gabinecie urzędnika carskiego i trzy pary drzwi wejściowych z ozdobną kratą, obsadzone w fasadzie zaaranżowanej kamienicy czynszowej – oraz obiekty pozyskane na wystawę z przestrzeni miasta: żeliwna pompa studzienna i zabytkowa pokrywa włazu kanalizacyjnego z napisem cyrylicą, pochodząca z łódzkiej firmy braci Zell. Cenny nabytek z minionej epoki stanowią zabytkowe drzwi wejściowe z dziewiętnastowiecznego domu rękodzielnika (około 1840), dwuwarstwowe, szalowane romboidalnie i nabijane kowalskimi ćwiekami. 
Wystawa czynna od 11 października 2017 r. 

Autorka i kuratorka wystawy: Anna Walaszczyk – etnograf, starszy kustosz, kierownik Oddziału Kultur i Tradycji Wyznaniowych Muzeum Miasta Łodzi. Autorka i kuratorka wystawy stałej "Na wspólnym podwórku – łódzki tygiel kultur i wyznań". Z muzealnictwem związana od 1980 roku: pracowała w muzeum skansenowskim w Radomiu, Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi oraz Muzeum Miasta Zgierza, gdzie przez sześć lat pełniła funkcję dyrektora. W zgierskim muzeum zrealizowała autorską stałą wystawę "Kruszówka – wnętrza mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku". Od 2005 roku pracuje w Muzeum Miasta Łodzi. Autorka wielu wystaw, muzealnego cyklu spotkań "Lubię wiedzieć" oraz programów edukacyjnych i wydarzeń kulturalnych. W 2016 roku odznaczona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego honorową odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.